Wat is asbest?

Iedereen heeft er wel eens van gehoord maar wat is asbest nu precies?

Het is een in de natuur voorkomend materiaal met een vezelachtige kristallijne structuur wat gewonnen wordt in asbestmijnen. De bekendste mijnen waar nog waar het nog steeds gedolven wordt zitten in Rusland, India, Pakistan, China en Oezbekistan. Tot 2012 hoorde Canada hier ook nog bij. De naam asbest vind zijn oorsprong in het Grieks ‘Asbestos’ wat onverwoestbaar betekend.

Asbest is in Nederland in het verleden, met name na de tweede wereldoorlog, veel gebruikt vanwege de vele positieve eigenschappen. Het materiaal is namelijk sterk, duurzaam, hitte bestendig, geluids- en elektrisch- isolerend, goed bestand tegen zuren, schimmels en logen en daarnaast was het goedkoop en makkelijk te verwerken.

Wat voor soorten asbest zijn er? 

Wat in de praktijk asbest genoemd wordt is eigenlijk een verzamelnaam voor zes verschillende soorten vezelachtige silicaten, namelijk:

Hechtgebonden of niet-hechtgebonden?

Naast dat het materiaal onder te verdelen is in twee groepen is er ook onderscheid te maken in hechtgebonden en niet-hechtgebonden asbest.

Hechtgebonden
Het is hechtgebonden als het zich bevind in harde materialen waarbij in normale omstandigheden geen asbestvezels vrijkomen. Doorgaans bevatten hechtgebonden toepassingen een relatief laag percentage asbestvezels. Voorbeelden hiervan zijn: golfplaten, vensterbanken, buizen, tegels, kit en bitumen.

Niet-hechtgebonden
Dit zijn asbesthoudende toepassingen waarbij de asbestvezels een slechte verbinding aan het product hebben waardoor er gemakkelijk een spontane asbestemissie ontstaat. Dit kan bijvoorbeeld al door een windvlaag of een simpele aanraking gebeuren. Het zijn dan ook vaak broze materialen met een hoog percentage asbestvezels. Voorbeelden van niet-hechtgebonden asbesthoudende toepassingen zijn koorden, brandschotten, isolatiebeplating, leidingisolatie en de onderlaag van oude vloerzeilen.

Verwerking van asbest

Asbest werd met of zonder een bindmiddel verwerkt tot een grote variatie aan producten. Door de vezels te combineren met een bindmiddel zoals cement, karton, lijm of gips was het eenvoudig te verwerken tot allerlei producten. Soms zijn in één product zelfs twee of drie verschillende soorten aanwezig. Asbesthoudende materialen zijn in het verleden veel gebruikt, bijvoorbeeld in gebouwen en woningen. Later werd algemeen bekend dat het grote risico’s voor de gezondheid met zich mee kan brengen en is in 1993 het asbestverbod ingesteld.

Gezondheidsrisico’s

Zoals u waarschijnlijk wel weet brengt asbest de nodige risico’s met zich mee, maar met een goed beleid en een deskundig advies zijn de risico’s vaak goed te beheersen. Het is namelijk lang niet altijd noodzakelijk om al het aanwezige asbesthoudend materiaal in een pand te verwijderen. Soms is dit niet eens mogelijk doordat het deel uitmaakt van de constructie. Aan de andere kant komt het ook voor dat een sanering wel direct noodzakelijk is. In bepaalde situaties kan er een asbesthoudende bron aanwezig zijn die een direct blootstellingsrisico vormt voor de gebruikers van het pand of gebouw. In dergelijke gevallen kan een Risicobeoordeling conform de NEN2991 noodzakelijk zijn.

Na verloop van tijd kunnen asbesthoudende toepassingen verweren of beschadigd raken waardoor deze een gezondheidsrisico kunnen gaan vormen. Door bijvoorbeeld de verwering van golfplaten gaat het bindmiddel (cement) in de loop der jaren langzaam weg en kunnen de asbestvezels bloot komen te liggen waardoor deze gemakkelijk los laten en voor een gezondheidsrisico kunnen zorgen.

Het inademen van asbestvezels kan verschillende ziektes veroorzaken zoals longkanker, Abestose, Meothelioom (asbestkanker) en Pleurale plaques. In Nederland zijn er elk jaar nog circa 1.400 mensen die overlijden als gevolg van blootstelling aan het gevaarlijke materiaal.

Bron: Kenniscentrum Ministerie van Infrastructuur en Milieu (MIL)